Charles Texier

Félix Marie Charles Texier 1802 Versaillesde doğdu, 1871 Parisde öldü; Fransız mimar, arkeolog ve gezgin. Paris hayırlı Sanatlar ali Okulunu bitirmiş; Fransız ulum Akademisi ve Paris arkeoloji Enstitüsü üyelikleri yapmıştır. mamure İşleri Müfettişliği görevi esnasında Fransız Hükümeti aracılığıyla Anadoluya gönderilmiştir. İlki 1833 ve ikincisi 1843 yılında başlamak şartıyla Anadoluda yıllarca süren gezi ve incelemeleri sırasında Türkiyenın mebzul koca bir kısmını baştan başa gezip dolaşmış, kazılar yapmış, araştırmalarda bulunmuş ve tekmil bu çalışmalarının sonuçlarını yayınlamıştır.



Bu eserin, Türkiye Arkeolojisi için ihtimal bile en orijinal kısmı, topografik haritasını çıkartıp birçok yerini resimlediği Hititlerin başşehri Hattuşaş (Boğazköy) ile buranın ayan esir tapınağı olan Yazılıkayayı bulmuş ve dünyaya tanıtmış olmasıdır. Gezip dolaştığı yerlerde yalnızca antika devirlere ilişkin değil, henüz sonraki devirlere ilişkin (Selçuklu, Beylikler, Osmanlı vb.) bile stratejik şehirlerin, strüktür ve anıtların çizimlerini yapmış, uzmanlar aracılığıyla gravürlerle durumlarını sabitleme etmiştir. Bunlarla da yetinmemiş, Anadolunun jeolojik yapısı, coğrafi özellikleri, arz altı ve bucak üstü kaynakları ve irfan merkezlerinin tarihi ve o günkü halkın etnik, demografik, kültürel, soylu erki vb. durumu üzerine marifet vermiş, gözlemlerini aktarmıştır.

Texier ilmi düşkünlük ve zatî ilgileri ile Osmanlı Devletinin bilge olduğu topraklarda gezi ve taharri yapıp etmek isteyenleri caydırıcı, isteyerek ve hatalı propaganda ve görüşleri, kendi çalışmalarına ve görüp yaşadıklarına dayanarak, lüzumlu basın-yayın yoluyla, gerekse aydınlatıcı konferanslarıyla, tesirsiz yapmak için bile hız harcama etmiştir. Yazarın Türkiyeye ilk seyahatinin (1833-1837) sonuçlarını ihtiva fail frenkçe orijinali, önemli boyda 862 sahife metin, 239 gravür ve düşünce ile 5 haritadan oluşmaktadır. Texier ilk seyahatinden karşı yıl sonra (1843 yılında) Türkiyeye yaptığı ikinci seyahatini takiben bu eserini, yeni veri ve vesaik koymak suretiyle, henüz da olgunlaştırarak yeni bir versiyonunu, tekrar Pariste önce 1862, sonra 1882 yıllarında yürütmek şartıyla iki yol elan bastırmıştır.

Bu öğün yek cilt halinde ve 757 sahife (fakat bayağı punto ile koşa sütun/1514 sayfa) olarak yayınlanan bu yeni baskı, yukarıda anılan üç ciltlik ilk baskıdan daha az hacimli değildir. ancak gravürler ve çizimler bakımından ilk el daha zengindir. Ali Suat anlayış son baskıdan yaptığı tercümeyi başlıca almakla birlikte, ilk baskıdaki gravür ve çizimlerle bu eseri zenginleştirildi. Ali Suat anlayış arap harfli türki tercümesinde 63 gravür, çizim ve suret varken son bu neşride 300 dolayında lüks gravür, çizim ve resim vardır. Texierin bu dev eseri, yayınlanır yayınlanmaz ölçülülük dünyasında majör eko yapmıştır. İçeriği itibarıyla özelikle Anadoluyu ilgilendirmesi yüz Türk aydınlarının da dikkatini çekmiş ve elan Milli savaşım devam ederken, Ali Suat komutan (1869-1932) tarafından Türkçeye çeviri edildi.

Eserleri Asie Mineure - ufak tefek Asya Description Géographique - Coğrafyası Historique ten Archéologique des Provinces et des Villes de la Chersonnése dAsie (Paris, Typoqraphie bile Firmin Didot Frères, Fils et C., Editeurs bile LInstitut bile France, 1862, 1882) Description de lArménie et bile la Perse, bile la Mesapotamie (Paris, 1842-1845) - Armeniya, şran ve Mezopotamyanın Tasviri Edesse et neva Monuments (Paris, 1859) - Urfa ve Anıtları LArchitecture Bizantine ou Recueil de Monuments, des Premiers Temps du Christianisme ou Orient (Londra, 1864, R.P Pullar ile birlikte) - Bizans Mimarlığı The Principal Ruins of Asia minör (Londra, 1865, R.P Pullar ile birlikte) - değersiz Asyanın En stratejik Harabeleri [değiştir] dünya Bağlantılar ufak tefek ASYA: Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, Charles Texier, haberleşme ve dokümantasyon Hizmetleri Vakfı "http://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Texier" adresinden alındı. sahife kategorileri: 1802 doğumlular | 1871 yılında ölenler | Fransız arkeologlar | Fransız mimarlar | Fransız kâşifler