Kozluk - Batman

Kozluk Batman ilinin en önemli ilçesidir. mürtefi dağların etrafında kurulmuş tarihi bir ilçedir. ermiş Çelebi'nin yazdığına göre Kozluk halkı eğitimli, toleranslı ve cesur bir halkın torunlardır.

Tarihi bir yerleşim birimi olan Kozluk'un külüstür adi Hazo'dur. Kozluk'ta M.Ö. 8000 - 8600 yıllarına ilgili arkeolojik kalıntılar bulunmuş ve bu kazı bilimsel bakaya Diyarbakır arkeoloji müzesinde bulunmaktadır. İlçenin en yıprak yerleşim birimlerinden biri olan kermen mahallesinde ve civarında İbrahimbey camii, Hıdırbey camii ve Kozluk kalesi kadar geçmişi günümüze haiz tarihi yapıtlar bulunmaktadır. Kozluk kalesinde yaşayan insanlar içme sularını 10 km. uzağındaki çerağ kalesinden, hat yoluyla gerçekleştirme ediyorlardı.

Hoza kalesi, mukaddema Sasun Kalesi ve kandil Kalesi'nin üçüncü üçayak olarak kurma edilmişti. Bu üç kale arasındaki koordinasyon yardımıyla havza tanınmayan güçler açısından engelleme edilmesi oldukça bilek ve çetin olan bir yer haline gelmişti. Tarihte Sasun isyani olarak bilinen aslında Hazo isyani olan isyanın adından 1938 yılında ilçe statüsüne getirilen Kozluk, ilk evvela Siirt arkası sıra da Batman'a bağlanmıştır. Bir stratejik konumu nedeniyle ilçe halkı 1990'lara denli çarşı olarak adlandırlan dağ yamacında yerleşimini sürdürmüştü.

Bu tarihten sonra ise hem kalan kişi hem de bölge nedeniyle Üçyol olarak adlandırılan ovaya yerleşmeye başlamıştır. İlçede bulunan Angebire bölgesi hem ağaçlık hem de yeraltı su kaynağı dolayısıyla yazın âlâ bir dinlence bölgesidir. başkaca ilçede mevcut Halilen köyüde de hepatit hastalığı için daima akan bir sutaş bulunmaktadır ve her yıl hem bölgeden hem bile nahiye dışından insanlar şifa seçmek için köye gitmektedir.

İlçenin Kuzeyinden Pisyar çayı akmakta batısında ise Güneydoğunun en şanlı dağlarından biri olan Mereto dağı bulunmaktadır. ortalama 30 binlik bir nüfusa malik olan Kozluk, Türkiye-İran karayolunun geçtiği güzergahta bulunur. 1990'ların ortasına kadar Kozluk mukavim aşiretlerin tesir alanı içerisinde kalmış; bu tarihten sonra ise oymak yapısı uçarı bir şekilde çözülmeye başlamıştır. Kozluk'ta halı hazırda dü tuğla fabrikası, iki halısaha, tam teşekküllü bir hastane, bir konuşma salonu, bir eş öz bahcesi ve iki yatılı ekol bulunmaktadır.

Kozluk'a kapalı Ase denen kucak civarında ise bir baraj kurma edilmektedir. Bu baraj biterse ovadaki köylerde bulaşık kültür yapılaağından ilçenin ekonomisinin oldukça güçleneceği öngörülmektedir. Kozluk nişan ile ovanın kesiştiği bir noktadadır. Kozluk'a sınırlı köylerin yarısı ovalı sair yarısı ise dağlı dediğimiz kişilerden oluşmaktadır. Her iki bölüm beyninde okkalı stratejik farklılıklar bulunmaktadır. Ovalılar elan yumuşak ve ekincilik ile uğraşır iken,şehirli dediğimiz kesimler ise çoğunlukla dik bir mizaca ve kararlı, zora başvurmayı muhip bir doğaya sahiptir. Kozluk kalesi, Angebiresi, İbrahim as camisi, Hıdırbey camisi ve dağlardan ovaya nazır manzarası ile Kozluk, görülmeye ölçü bir ilçedir.