Muhammed Murad el-Minzelevi (Rahimehullâh)

Tasavvuf çevrelerinde çokça okunan Farsça asılı iki kitap İmam-ı Rabbani (Kuddise Sirruhu)nun "Mekubat"ı ile Ali ibni Hüseyin el-Herevi (k.s)'nun Nakşibendi sadatıyla alakalı "Reşahat" isimli eserlerini Arapça'ya kazandırmak suretiyle bu kitapların daha geniş okuyucu  kitlelerine ulaşmasını ve istifadesinin yaygınlaşmasını sağlayan ve aynı zamanda iyi bir tarihçi olan Nakşibendi şeyhi ve alim "Kazanlı Muhammed Murad Remzi" (Rahimehullâh) bu faydalı çalışmalarına rağmen ülkemizde pek tanınmamaktadır.

1272 senesi Rebiülahir ayı ortalarında (25 Aralık 1855) Kazan'ın Ufa vilayetine bağlı Minzele kazasının Elmet köyünde doğdu. (İmam-ı Rabbani, el-Mektubat, 3/188)

Murad Minzelevi (Rahimehullâh) "Kazani" ve "Mekki" nisbeleriyle anılır. 16. YY'da Aral Gölü, Amurderya ve Siriderya ile Özbek ve Türkmen yörelerine hükmeden Bikçura Han'ın soyundandır. Dedesi Adilşah, Elmet ve çevresinin yöntecisiydi. İlk ilimleri babası Bahadır Şah Abdullah'tan ve muallime olan annesi Abistay Üstazbike'den aldı. 

Köylerinde medresede Molla İslamil Kaşgâri (Kuddise Sirruhû)'nun tabelerinden olan dayısı Molla Hasanuddin'in yanında on sekiz yaşına kadar Arapça, mantık, ahlak ilmi, fıkıh ve kelam ilimlerini tahsil etti. Bu zat Murad Minzelevi (Rahimehullâh)'ın yetişmesinde büyük tesire sahiptir.

1873'te Kazan'a giderek Şihabüddin Mercani (Rahimehullâh)'ın medresesine kaydoldu fakat arzu ettiği tarzda ilmi bulamadığı gerekçesiyle kısa bir süre sonra Buhara ve Maveraünnehir'e  geçmek üzere buradan ayrıldı. Yolculuğu sırasında Trosky şehrinde yaklaşık iki yıl kalarak Molla Şerefüddin ve Molla Muhammed Can (Rahimehullâh)'ın medreselerinde tahsiline devam etti. Bu hocalardan "Şerhu'l Akaid" ve Mantık ilminden haşiyeleriyle birlikte "Süllemü'l-Ulum" isimli kitabı okumuştur.

Kaynakça: Lalegül - Aylık İlim- Kültür ve Fikir Dergisi: yıl,3 sayı:35, Yazının devamı Ocak 2016 sayısında sayfa: 18,19,20,21,22