Zamanla teoloji üzerine tahsil yapmaya başlayan Henrik, sosyal hayatta da oldukça aktifti. Norveç kültür ve tarihi ile ilgilenirdi. Norveç'in Danimarka'dan kopması ve tam bağımsızlığına kavuşması için çalışmalar yapardı. Bu gibi sebeplerden dolayı, farklı sahalarda müzakerelere katılmayı ihmal etmezdi. Norveç dilinin değişmesi ve Danimarka dilinden kurtulması için de büyük himmet sarf etti. Bugün kullanılan Bokmaal dilinin temelini atanlar arasındadır.
1839'da evlenen Henrik, halkın bilgilenmesinin önemli olduğunu vurgulamış ve bunun için halk kütüphanelerinin açılmasına büyük katkıda bulunmuştur. Henrik'in gayret sarf ettiği diğer bir konu da, Norveç temel kanunlarındaki Yahudilere dâir, "Bu ülkeye giremez." maddesinin değiştirilmesidir.
Henrik 1844 yılında vereme yakalanmış ve bu tarihten itibaren yatalak olmuştur. Zaman zaman tedavi olmak için hastaneye gitse de, son on haftasını evde hanımı ile birlikte geçirmiştir. Henrik 12 Temmuz 1845'te vefat etmiştir.
Henrik'in yatalak olduğu dönem, şairlik hayatının en önemli dönemidir. Çünkü şair birçok eserini bu dönemde kaleme almıştır. Eserleri arasında bulunan ve hâlen birçok Norveçlinin bilmediği bir mektup çok önemlidir. Bu mektup Henrik Wergeland'ın apaçık Müslüman olarak öldüğünün belgesidir.
Henrik, babasına yazdığı sözkonusu mektupta şöyle diyordu: "Söz konusu din olunca, ben Türklerin (Müslümanların) Mukaddes Kitab'ına (Kur'ân'a) göre davranıyorum. Daha önce okuduğum gibi, ben bunun Hristiyanlıkta bulunan akidelerden çok daha üstün ve iyi olduğunu düşünüyorum. Onlar gibi Allah'a bütün samimiyetimle ibadet ederek ruhumu teslim ediyorum." Henrik, hastalığı boyunca her daim yanında olan arkadaşı Wilhelm Lassene'ye de şunları söylemiştir: "Ben Türklerin (Müslümanların) Mukaddes Kitab'ına (Kur'ân'a) göre davranıyorum ve Allah'a iman etmiş olarak ölmek istiyorum." Fakat arkadaşı, Henrik'in bu sözlerini Fransızca kaleme almıştır. Bu konuda, Norveç edebiyat araştırmacısı ve halk sanatçısı Dagne Groven Myhren'in, 25 Mayıs 1997 tarihli Dagbladet gazetesinde yayımlanan makalesini referans gösterebiliriz. Henrik'in yaşadığı yıllarda Norveç'te insanların Hristiyanlıktan başka bir dine inandığını açıklaması yasaktı.
Ayrıca Henrik'in Müslüman olduğuna dair Norveç medyasında birçok habere yer verilmiştir. Bunlardan birisi, Norveç'te yaşayan Pakistan asıllı Shabana Rehman'ın verdiği beyanattır. Shabana Rehman'nın NRK kanalında Henrik'in Müslüman olduğuna dair verdiği beyanat, Norveç'in üç büyük gazetesinden biri olan Dagbladet'de haber olarak yer aldı.1 Ayrıca Henrik Wergeland'ın Müslüman oluşunun referanslarıyla ilgili araştırmalar yapan Hüseyin Ali Abbas'ın, Livetsgang gazetesinde 17 Mart 2008 tarihinde yayımlanan sözleri de aynı gerçeğe parmak basmaktadır.
Yine bu konuda tanınmış araştırmacı Ronnie Johanson, 1987'de Tro DET dergisindeki bir makalesinde şunları söylemiştir: "Henrik Wergeland'ın Müslüman olarak öldüğü, gerçekten iyi saklanmış bir sırdır. Bugün bu bilgiye sahip olmamızı, Wergeland'ın arkadaşı ve onu 1845'te her zaman ölüm döşeğinde ziyaret edip yanında olan müzisyen Wilhelm Lassen'e borçluyuz."
İslâmiyet'i çok tenkit edenlerden Walid al-Kubaisî de, Aftenposten gazetesinde şunları yazdı: "Bu zamandaki bazı düşünürler, Hristiyanlığı çok iyi tanıyorlardı ve bu dine aşağılayıcı şekilde bakıyorlardı. Fakat daha sonra İslâmiyet'i tanımaya başladılar. İslâmiyet onlar için, bir din olarak akla uygun geliyordu. İslâmiyet'te insan tanrılar yoktu. Buna yakın bir örneği Henrik Wergeland'ın ölmeden önce söylediklerinde görebiliyoruz: 'Hristiyanlık dinini, Türklerin (Müslümanların) dininin gerisinde görüyorum. Rabb'imize bağışlanmamızı dilemek için, vasıta olan bir adama (günah çıkaran papaza) ihtiyacımız olması gibi abes bir iddia olabilir mi?'"
Babası bir papaz, kendisi de teolog olan Henrik, dinler hakkında pek çok kitap okumuştu ve dünyada bulunan her semavî dinin çekirdeğinde bir gerçek bulunduğunu savunuyordu. Henrik Arnold Wergeland 12 Temmuz 1845'de 37 yaşında vefat ettiğinde geride, 6.000 sayfalık bir literatür bırakmıştı.
Henrik Arnold Wergeland'ın mezarını ziyaret edenler, anıtın üzerinde hiç haç şekli göremezler. Yahudi ve çingene gibi azınlıkların haklarını savunduğu ve mağdurları hep koruyup kolladığı için bu anıt mezarı Yahudiler bir teşekkür nişanesi ve vefâ borcu olarak yaptırmışlardır. Norveç'in İsveç'ten istiklâlini kazanması için verdiği büyük gayretten dolayı Henrik Wergeland'a "Bağımsızlık ve Mücadele Kahramanı" unvanı verilmiştir. Anıt mezarının ön tarafında "İnsanlığın hürriyet hakkı için vermiş olduğu büyük mücadelenin adına bu anıt yapılmıştır." yazısı vardır.
Norveçlilerin Millî duygularını uyandıran bu büyük edip ve düşünür, Norveç Millî Marşı'nı da yazmıştır. Yani bizim için Mehmet Akif Ersoy ne ise, Norveçliler için Henrik Wergeland odur. Eserlerinde Mevlânâ Hazretleri'nin Mesnevî'sinden bazı hikâyeleri (fabl) aynen aktarmış ve ahlâkî nasihatler olarak kendi insanlarına takdim etmiştir.
Eski Norveç paralarında, kız kardeşi Camille Colett'in resmi bulunmaktadır. 17 Mayıs, Norveç'in millî bayramıdır. Bu tarihte, Norveç'in devlet büyükleri Henrik Wergeland'ın kabrinde toplanır.
Dipnot
1- Dagbladet: Shabanas 17 Mayıs Konuşması, Çarsamba 22.05.2002.
Safvet Senîh
ads
Hiç yorum yok: